نثر چیست؟

نثر در لغت به معناي پراكندگي، پراكندن و افشاندن و نيز افشانده و پراكنده به كار مي‌رود.در اصطلاح ادبیات، نَثر به سخنی اطلاق می‌شود که به رعایت وزن و قافیه پای‌بند نیست. در مقابل نظم، حالت نثر به سبک گفتاری روزمرّه نزدیکتر می‌باشد. کاربرد نثر بیشتر در توضیح واقعیات و بحث در مورد اندیشه‌ها و نظرات است.
نثر را به دو نوع مكتوب و غيرمكتوب تقسيم مي‌كنند.

نثر را بر پایه کاربرد به گونه‌های زیر تقسیم می‌کنند:
روایی
این نثر، داستانی حقیقی یا اختراعی را به طریقی بیان می‌دارد که جذاب باشد. نمونه‌های آن رمان‌های بوف کور و کلیدر هستند.

استدلالی
این نثر، بخردانه و ذهنی است و کاربرد آن ترغیب خواننده به باورداشت چیزی است مانند سیر حکمت در اروپا اثر محمدعلی فروغی یا اسلام‌شناسی اثر علی شریعتی.

نمایشی
اینگونه نثر بیشتر بصورت نمایشنامه نوشته می‌شود مانند جان‌نثار اثر بیژن مفید و حسن‌کچل نوشته علی حاتمی.

آموزشی
کاربرد اینگونه نثر انتقال اطلاعات است، برای نمونه کتاب‌های درسی، دانشنامه‌ها و کتاب‌هایی همچون تاریخ بیهقی.

کنکاشی
کتاب‌های تخیلی فکری یا در موضوعات تفریحی، مقاله‌های جُنگ‌های ادبی و کتاب‌های درباره تفکر مذهبی در این گونه قرار می‌گیرند مانند فیه مافیه اثر مولانا.
رویهمرفته سبک نوشتاری نثر تا اندازه‌ای مهم است ولی در بیشتر نوشته‌ها مفاد مهم‌تر از سبک است.

نثر مُرسَل
نوشته ای است ساده و از پیرایه‌ها و آرایش‌های ادبی خالی است. در حقیقت، نثر مرسل ساده‌ترین وسیله برای بیان مقاصد نویسنده است. نخستین نوشته‌های بازمانده فارسی بعد از اسلام تا آخر قرن پنجم هجری، بجز نوشته‌های فارسی خواجه عبدالله انصاری، همه به نثر مرسل است . تاریخ بیهقی، با آن که از نظر میزان اصطلاحات و لغات، اندکی از نثر هایی شبیه تاریخ بلعمی دشوار تر است، اما هر دو نثر مرسل محسوب میشوند. از اواخر قرن پنجم به بعد نثر مرسل به عنوان شیوه ای متداول مطرح نبود و بتدریج آثار نثر رو به دشواری نهاد و در آنها دگرگونی هایی پدید آمد. با این وجود در دوران معاصر، دوباره نثر مرسل به صورت شیوه ای غالب مطرح شد و امروزه تقریبا تمامی آثار روزنامه ای، مقالات و کتب علمی و درسی به صورت نثر مرسل است.

نثر مسَجّع/آهنگین
نثر مسجع نوشته ای است که در آخر جملات آن کلمات هماهنگ یا همان سجع آمده باشد. جملات در نثر مسجع آهنگین میباشند و در بعضی از موارد ممکن است این متون با شعر/نظم اشتباه شوند. قدیمی‌ترین نثر مسجع موجود و شناخته شده مناجات نامه و کنز السالکین خواجه عبدالله انصاری در قرن پنجم میباشند و از جمله دیگر آثار شناخته شده در این سبک کتاب‌های مقامات حمیدی، گلستان سعدی (656 ه‍.ق.) و بهارستان جامی ( قرن 9 ) میباشند.

نثر شکسته/عامیانه/محاوره ای
نوشته ای است که به همان صورت محاوره ای که بین مردم رایج است نوشته میشود. نثر شکسته یا عامیانه، در دوران معاصر به وجود آمد و کسانی چون علی اکبر دهخدا و جلال آل احمد، در بعضی از آثار خود از آن استفاده کرده اند، اما امروزه کاربرد آن بیشتر در متونی همچون طنز، جمله‌های نقل قول مستقیم، دیالوگ‌های نمایشنامه، فیلمنامه و داستان و نیز بیش از همه در وبلاگ نویسی، خاطرات و روزنوشت دیده میشود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: